|
1. Аллоҳ Таоло баён қиляптики, ҳайз кўрадиган ҳур хотинлар талоқ қилинсалар, уларнинг иддаси уч ҳайз кўриш муддати бўлади. Уларнинг ҳайз кўришлари ёки қоринларида ҳомилалари борлигини яширишлари ҳаромдир. Чунки идда уларнинг рост гапиришлари билан боғлиқдир. Ибн Умар р.а. бу оятни шундай тафсир қилган.
Кейин уларнинг эрлари шу идда орасида агар талоқ рожъий бўлган бўлса, яъни биринчи ёки иккинчи талоқ бўлса, уларни қайтариб олишга ҳақлидирлар.
Аллоҳ Таоло эрларнинг ўз аёлларига қайтиши уларга тазйиқ ўтказиш мақсадида эмас, эр-хотинлик ҳаётини ислоҳ қилиш, яхшилаш мақсадида бўлиши лозимлигига ундаяпти. Хотинни ҳам истамаслик ва ҳам қўйиб юбормаслик мумкин эмас.
Оятнинг якунида Аллоҳ Таоло аёл ўзининг устидаги эрнинг ҳақини, эр эса ўзининг устидаги хотиннинг ҳақини адо этиши лозимлигини баён қиляпти. Аёл ҳам эр ҳам баб-баробар ўзларига тегишли шаръий ҳукмларни бажаришлари шарт. Шу билан бирга Аллоҳ Таоло эрларнинг аёлларга нисбатан устунлигини ҳам баён қиляпти. Буни Аллоҳ Таоло Нисо сурасида мана бундай ифодалаганди:
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء
– „Эркаклар хотинлари устида раҳбардурлар“. [4:34]
Яъни, уларни бошқарувчидир. Уй учун жавобгар ҳам, уй ичида рухсат бериш ҳуқуқига эга бўлган шахс ҳам, уй ичини ўз қарамоғига олган одам ҳам эрдир. Булар фақат эргагина тегишли бўлган шаръий ҳукмлардир.
Махлуқотларини нима ўнглашию нима бузишини, эрга қандай ишлар муносибу аёлга қайси ишлар муносиблигини Аллоҳнинг Ўзи билади. Аллоҳ Азиздир, Ўз ишида Ғолибдир. Эр ёки аёл бўлишидан қатъий назар, шаръий ҳукмларга амал қилмайдиганларни жазолаш У Зот учун ҳеч қандай қийинчилик туғдирмайди. Аллоҳ ишларнинг оқибатини, нима муносибу нима муносиб эмаслигини биладиган Алийм, ҳар бир ишни бир ҳикмат билан қиладиган Ҳакийм Зотдир.
(وَالْمُطَلَّقَاتُ ) бу ердаги алиф-лом таниқликни ифодалаб келяпти. Яъни, бу ерда гап ҳайз кўрадиган ва эри билан қўшилган ҳур аёллар устида кетяпти. Чунки мана шу тавсифга эга бўлмаган аёлларнинг иддаси бошқачадир. Аллоҳ Таоло айтади:
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُوْلَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ
33-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232